EBEDÎ KURTULUŞUN AYRILMAZ İKİ SERMAYESİ: MAL VE CAN

EBEDÎ KURTULUŞUN AYRILMAZ İKİ SERMAYESİ: MAL VE CAN

“Cihat yok, sadaka yok, peki cennete nasıl gideceksin?” (Ahmed b. Hanbel, V, 224; el-Hâkim, Müstedrek, II, 89.)

Beşir b. el-Hasâsiyye tarafından aktarılan yukardaki ifadeler uzunca bir hadisin bir bölümünü oluşturmaktadır. Rivayetin tamamında Beşir (r.a.) Hz. Peygamber’e biat etmek için yanına gitmiş, Hz. Peygamber ise birtakım şartlar ileri sürerek onun biatini kabul etmiştir. Bunlar İslam’ın şartları olarak kitaplarımızda yer verilen; Allah’tan başka ilah olmadığına; Hz. Muhammed’in onun kulu ve elçisi olduğuna şehadet etmek, beş vakit namaz kılmak,  ramazan orucunu tutmak, zekât vermek ve hacca gitmek şartlarını saymış ve Allah yolunda cihat etmeyi de ilave etmiştir.

Beşir (r.a.) birtakım bahaneler ileri sürerek cihat ve Allah yolunda harcama yapamayacağını beyan edince Hz. Peygamber Beşir’in elini tutmuş ve ağzından yukardaki ifadeler dökülmüştür: "Cihat yok, sadaka yok, peki cennete nasıl gideceksin?"

Hadisi bize rivayet eden sahabi Beşir b. Ma’bed es-Sedûsî ed-Dabbî, İbn Hasâsiyye diye tanınmaktadır. Asıl isminin Zahm veya Nezîr olduğu Hz. Peygamber’in bu ismi Beşir ile değiştirdiği rivayet edilmiştir. Bekr b. Vâil kabilesinden Medine’ye hicret etmiştir. Muhtemelen Hicri 9. Yılda Bekrîlerden gelen heyet içerisinde yer almış ve aktardığı biat hadisesi bu zamanda meydana gelmiş olmalıdır. Basra’da yerleşen sahabiler arasında kabul edilmiştir.

Hz. Peygamber yeni Müslüman olanlardan kendisine itaat edeceklerine dair biat almış, onlarla sözleşme yapmıştır. Medinelilerle yapılan Akabe biatları İslam tarihinde meşhur biatlardır.

Hadiste ifade edilen hususlara yakından baktığımızda İslam’ın esaslarının tümünü kapsadığını görebiliriz. Beşir (r.a.) açık yüreklilikle yapmakta zorlanacağı iki esası ifade etmiş, bunlardan mazur görülmesini talep etmiştir. Ancak Hz. Peygamber diğer ibadetlerin yeterli olduğunu, bunları yapmasa da kurtuluşa erebileceğini ifade etmemiş, bilakis bunlar olmadan cennete girmenin mümkün olmadığını net bir şekilde beyan etmiştir. Hz. Peygamber’in cennete gitmeye vesile olacak diğer amellerle birlikte üzerinde durduğu iki husus Allah yolunda malını ve canını feda etmek olarak ifade edilebilir. Hz. Peygamber’in bu şekildeki net tavrının sebebi Cenab-ı Hakk’ın bu konudaki açık ifadeleri olmalıdır. Çünkü Yüce Rabbimiz “Şüphesiz Allah, müminlerden canlarını ve mallarını kendilerine vereceği cennet karşılığında satın almıştır...” (Tevbe, 9/111.) buyurarak cennetin yolunun Allah yolunda malımız ve canımızdan fedakârlık yapmak olduğunu açıkça ifade etmektedir. “Bey’at” da aslında kök itibarıyla alışveriş demektir. Dolayısıyla Allah Teâlâ, Hz. Muhammed vasıtasıyla müminlerden aldığı biati kendine nispet etmekte ve cennetin yolunun alınan bu biattaki mal ve canın kendi yolunda feda edilmesi olduğunu buyurmaktadır.

Hadiste ifade edilen iki husus biz Müslümanların yapacakları bütün amelleri içine alan kapsamlı ifadelerdir. Malımız ile yapacağımız fedakârlıklar İslam’ın dünyaya bakışı ile doğrudan orantılıdır. Çünkü bir mümin dünya malını hiçbir ölçüye riayet etmeden elde etmek, onu kayıtsız şartsız biriktirmek, heva ve hevesi uğrunda harcamak ve kibir vesilesi hâline getirmek için kazanamaz. Bir müminin kazancının en temel ölçüsü onun helal yoldan temin edilmesi ve hak uğrunda harcanmasıdır. Dünya bizim için hak yolunda sürülecek bir tarla mesabesindedir. Bizler bu tarlanın en verimli arazilerine en kazançlı ürünleri ekmek, dikmek ve yetiştirmekle mükellefiz. Ancak bütün bu gayretimizin dinen meşru bir temele dayanması ve elde edilen kazancın hak yolunda feda edilmesi gerekmektedir. Bu itibarla dünyasında dinin değişmez esaslarına yer vermeyen birinin namaz, oruç ve hac gibi dinin en temel ibadetlerini yapsa bile ebedî kurtuluş yurdunu elde etmesi zordur.

Diğer taraftan cihat kavramının kapsamına yukarda zikredilen ibadetlerin de girdiğini ifade etmek gerekir. Çünkü mümin nefsine, şeytanın ayartmalarına karşı Rabbine iman etmek, günde beş vakit namaz kılmak, oruç ve hac ibadetlerini yerine getirmekle büyük bir mücadele/cihat/gayret ve çaba içine girmektedir. Bu ceht ve gayretin zirve noktası ise dini, namusu ve vatanı gibi mukaddes değerleri uğrunda canını feda etmesidir. Bu ibadetleri yapabilmek için müminde cihat şuurunun olması gerekir. Aksi takdirde yapılan ibadetler birer âdet ve alışkanlık çerçevesinde gerçekleşecek ve iman ile başlayan bu kutlu yolun sonundaki ihsan kıvamında bir mümin olmaya vesile olmayacaktır.

Dolayısıyla ihsan kıvamında bir mümin olmanın ayrılmaz vasıfları ve ebedî kurtuluşa ulaştıracak en önemli vasıtalar, Allah yolunda malımızı ve canımızı feda edebilmektir.

Allah Teâlâ bizleri malını helal yoldan kazanan ve hak yolda harcayan; canını, ömrünü  O’nun yolunda tüketen kullarından eylesin! Âmin.

Hadisten Öğrendiklerimiz

1. İman edip cenneti kazanmanın fedakarlık gerektiren boyutları vardır.

2. İman ile başlayan hayat yolunun ihsan kıvamında kulluğa ulaştıracak iki temel fedakârlık alanı vardır: Malımız ve canımız.

 

Doç. Dr. Abdulvahap ÖZSOY / DİYANET AYLIK DERGİ

ŞEFKAT VE MERHAMET PEYGAMBERİ

“Ant olsun, size kendi içinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağ

Oku

MÜMİN ÜLFET EDEN VE KENDİSİYLE ÜLFET EDİLENDİR

Sehl b. Sa’d es-Saîdîʼden (r.a.) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuşt

Oku

SEVGİNİN PEŞİNDE BİR ÖMÜR

Sehl b. Sa’d es-Sa‘îdî’den rivayet edildiğine göre bir adam Hz. Peygamberʼe (s.a.s.) gelerek “

Oku

MÜMİNCE BİR DURUŞ: ÖLÇÜLÜ HAREKET ETME

Resulüllah (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Müminin kendisini küçük düşürmesi uygun değildir.” Ashab, o

Oku

HADİS USÛLÜ BU ÜMMETİN YÜZ AKIDIR

Günümüzde sünnete karşı eleştirel yaklaşanların diline doladığı hususlardan birisi de şudur:

Oku

BAKARA SURESİNİN SON İKİ AYETİ

Ebû Mes’ûd el-Bedrî’den (r.a.) rivayet edildiğine göre, Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurdu: “Kim Bakar

Oku

DÜNYAYA BEDEL ÜÇ NİMET

Seleme b. Ubeydullah b. Mihsan el-Ensari babasından rivayet ettiğine göre Rasulüllah (s.a.s.) şöyle

Oku

AĞAÇ VE ÇEVRE

Enes b. Malik’ten (r.a.) rivayet edildiğine göre Rasulüllah (s.a.s.) şöyle buyurdu: "Bir Müslüman ağ

Oku

MESCİD-İ AKSA

Ebu Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurdu: "(İbadet için) s

Oku

CİHAT'TA ÖNCELİK

Fedale b. Ubeyd’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Rasulüllah (s.a.s.) şöyle buyurdu: "Mücahit, nefs

Oku

ŞER ODAKLARINA KARŞI TEYAKKUZ HÂLİNDE OLMAK

Sevban'dan (r.a.) rivayet edildiğine göre Rasulüllah (s.a.s.) şöyle buyurdu: “Çok geçmez, yeme içme

Oku

TAKLİDİ İMANDAN TAHKİKİ İMANA: GELİN PEYGAMBERLERİ DOĞRU TANIYALIM

“Andolsun ki, Rasulüllah, sizin için, Allah'a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah'ı çok zik

Oku

HZ. PEYGAMBER'İN İZİNDE MEDİNE'DEN MEDENİYET'E

Hadis ve sünnet tasavvurunun krize girmesi, İslam medeniyetinin de krize girmesine; İslam medeniyeti

Oku

EN SEVİMLİ MEKÂN: CAMİ

Ebu Hüreyre’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Rasulüllah (s.a.s.) şöyle buyurdu: "Beldelerin Allah’

Oku

HAC TEVHİDİ YENİDEN ANLAMAK

MEKKE arzla semanın, yerle göğün, şehadet âlemiyle gayp âleminin buluştuğu yerdir. Allah Teala son o

Oku

S A B I R

“Ey iman edenler! Sabredin, sabır yarışında (düşmanlarınızı) geçin!” Âl-i İmrân sûresi (3), 200

Oku

ŞEHÂDET İMAN İDDİASIDIR AMA İSBATI GEREKİR

Her iki cümledeki “lâ ilâhe illallah” da nefiy (red/inkâr) ve isbat (kabul) olmak üzere iki kısımdan

Oku

ORUÇ İMSAK (TUTMAK)TIR

Mü’min oruç tutar, oruç da onu tutar. Oruçlu, oruçla birlikte şu on şeyi Ramazan boyunca tutmaya çal

Oku